Sindirimi kolaylaştırmak amacıyla kum vermenin uzun bir tarihi olmasına rağmen
günümüzde soru ve sorun haline gelmiştir. Bu konu yalnızca kuş sahiplerinin ortak bir sorusu
değil, aynı zamanda bir uyuşmazlık kaynağıdır. Kumun ne olduğunu ve onun kullanımından
doğabilecek olası problemleri bilmek, kuşlarımıza verip vermememiz sonucunu anlamamızda
yardımcı olacaktır. Burada toplanan ve özetlenen bilgilerin çoğu evcil hayvanlarda kullanılan
tıbbi ilaçların prensipleri ve uygulamalarıyla ilgili bir kitaptan alınmıştır.
Kumun Amacı
Kuşlar tarafından yenilen kabuklu tohumların tümüyle sindirimine yardımcı olması için
kullanılır. Kuşların sindirim sistemindeki enzimler, tohumların iç kısmını sindirmekte çok iyi
görev yaparlar ancak onların lifli kabuklarında zorlukla karşılaşırlar. Tohum yutulmadan önce
kabuğu gagayla çıkarılmamışsa (mesela ayçiçeği tohumları gibi bazı tohumların dış
çevresindeki lifli kabuğu) çıkarmaya yardım ederek, enzimlerin değerli olan iç kısımlara
ulaşmasını sağlarlar. Kuşlar tarafından kumun kullanımı için herhangi bir amaç maksat varsa
henüz bilinmemektedir.
Kum Tipleri
Kumu tartışmadan önce gerçekte çözülebilen ve çözülemeyen iki tip kum olduğunu bilmek
önemlidir.
Çözülebilen kum tipleri organiktir, mürekkep balığı kabuğu, istiridye kabuğu, kireçtaşı ve
alçıtaşını (kalsiyum karbonat) kapsar. Kuşun sindirim sisteminden geçtiğinde asitler ile
eritilir, bu yüzden, sindirim sisteminde biriktikmesi halinde az da olsa tehlike yaratabilir veya
birikerek engel oluşturabilir. Bu kum tipi, tohumların sindirimine az oranda yardımcı olur.
Gene de kalsiyum ve diğer mineral kaynağı olarak yararlıdır. Bundan başka, kirlenmiş suların
bulunduğu alanlardan gelen çözülebilen kumların ağır metal zehirlenmesine yol açtığı da
bildirilmiştir.
Çözülmeyen kum, burada tartışılan tiptir, silikatlar ve kumtaşları gibi küçük taşlardan oluşur
ve soyulmamış tohumları sindirmekte kullanılır. Güvercinler ve kumrular gibi tohumları
bütün olarak yutan kuşlar kuma ihtiyaç duyarlar. Çözülmeyen kumlar, sindirilemez ve atılana
kadar vücutta kalırlar.
Hangi Kuşlar İhtiyaç Duyarlar
Kumun amacının, bütün haldeki tohumların dış kabuklarını çıkarılması olduğu
düşünüldüğünde, bu tür tohumları tüketen tek kuşlar olarak görülen güvercinlerin ve
kumruların diyetinde kuma ihtiyaç duyulacağı düşünülebilir. Doğadaki kuşların diyeti ile
evcil kuşların diyetleri farklıdır. Vahşi kuşlar uygun olan herşeyi yemelidir ve tohumların
çoğu çok sert kabuğa sahip olabilir ve soyulmaları için de kum gereklidir.
Kum, normalde, sağlıklı papağanlar veya kanaryalar, ispinozlar, sığırcıklar, minolar gibi
tüneyen ötücü kuşlarda gerekli değildir. Ancak bazı çalışmalar, tüneyen ötücü kuşların
çözülebilen kumu yemesinin davranışsal ve beslenmeyle ilgili bir ihtiyaç olduğunu da
göstermiştir. Bu kuşlar, yedikleri tohumlardan lifli gövdeleri çıkardıklarından, sindirimle ilgili
enzimlerin, tohumun üzerinde oynayacağı rolü engelleyen hiçbir durum kalmamaktadır.
Aslında papağanların bazı türlerinde, tohumların kabuğunu çıkarmasına yardım etmek için üst
gagalarının iç kısmında çıkıntılar vardır. Tohum, bu çıkıntılara tutturulur, alt gaga ile gövde
çatlatılarak içi çıkarılır. Formüle edilmiş, ufak kabuklu tohumlarla beslenen kuşlar için kum gerekmeyecektir. Yiyeceklerin sindirimi için, bir kuşun, kolay sindirilebilir gıdalarla (meyveler ve sebzeleri kapsayan) dengeli beslenmesi daha uygun olacaktır. Bahsedilen kitapta, 15-20 yıllık bir dönemde, kum verilmeyen sağlıklı kuşların sindirimlerinde sorun işaretleri görülmediği belirtilmiştir. Diğer taraftan, pankreas veya fiziksel sindirim problemleri olan kuşlarda kumların yararlı olduğuna inanılır. Gene de böyle olaylarda bir hekime danışılmalıdır. Kumla İlgili Potansiyel Problemler Sindirim sisteminin tahrişine veya birikim nedeniyle kursak, ön mide veya midede tıkanmaya neden olabilir. Doğrudan ve istediği kadar kum erişimine izin verilen bazı kuşlar fazla tüketebilir, kursaklarını doldurabilir ve odacıklarını doldurarak sıkışmaya neden olabilirler. Yetersiz bir diyetle beslenen evcil kuşlar aynı zamanda, beslenme ihtiyaçlarını gidermek için de bir seferde çok fazla kum yiyebilir. Kitaba göre "Bu problem, genellikle Kuzey Amerika'da görülmekte olup tüm evcil kuşlara sıklıkla verilmekte olan Avustralya'da ise çok enderdir. Bu olayın bölgesel olarak değişim göstermesinin nedeni bilinmemektedir. Zorunlu olarak kum tüketmesi gereken kuşlar; karaciğer hastalığı, pankreas iltihabı, böbrek bozukluğu ve genel kötü beslenme yönünden değerlendirilmelidir. Satın alınan herhangi bir kum karışımının içeriğini odun kömürünün varlığı için kontrol etmek de çok önemlidir. Odun kömürü, A, B2 ve K vitaminlerinin eksikliğine yol açabilir. Akla gelen uygun beslenme diyetleriyle, formüle edilmiş tohumlarla beslenen kuşlarda sindirilebilirlik artırılabileceğinden, hazımsızlık probleminden daha çok bu aşırı yemenin önlenmesi amacıyla kum verilmesi muhtemelen gereksizdir. Kaynak kitapta "Kümes hayvanlarında yapılan çalışmalar, kum yemenin sindirilebilirliği %10 kadar artırdığını gösterir ama benzer çalışmalar evcil kuşlarda yapılmamıştır” denilmektedir. Kum Verilecekse Kum, dışkılardan kirlenebileceği için kafes zeminine yerleştirilmemelidir. Ve bir kum tabağı, kolayca tüketime neden olacağından her zaman bulundurulmamalıdır. Eğer kum verilen bir kuşun çok fazla tükettiği görülürse bir hekim tarafından kontrol edilmelidir. Eğer bir kuş bakıcısı, kumun verilmesi gerektiğini hissederse gene aynı kitapta serbestçe verilmemesi ancak uyuşma sağlamak amacıyla, cockatiel boyut kuşlarda 3-4 gram, Avustralya papağanı boyutundaki kuşlar için 1 2 çay kaşığı olarak yilda 2 kez verilebileceği önerilmektedir. Özet Pek çok papağan türünde, eğer uygun bir şekilde beslenme düzeni uygulanıyorsa, kum gerekmemektedir. Tüneyen ötücü kuşlara, eriyebilen tipteki kum sınırlı bir miktarda verilebilir. Kuşunuza verip vermeme konusunda şüphe duyuyorsanız veteriner hekime danışmalısınız. Sonuç olarak, papağangiller için kumun faydası gözlemlenmemiş ancak potansiyel riskler belirlenmiştir. Herhangi bir şekilde verilmesi düşünülüyorsa ölçülü şekilde verilmelidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder